Nôn trớ ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ: Nguyên nhân và cách khắc phục
1. Nôn trớ là gì?
Nôn trớ là hiện tượng thức ăn hoặc sữa từ dạ dày bị trào ngược lên thực quản và ra ngoài miệng. Đây là tình trạng phổ biến ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, đặc biệt trong những tháng đầu đời.
Nôn trớ thường được chia thành hai dạng:
🍂Trớ sinh lý: Xảy ra do hệ tiêu hóa của bé chưa hoàn thiện, thường tự hết khi trẻ lớn hơn.
🍂Nôn trớ bệnh lý: Do các vấn đề về tiêu hóa hoặc bệnh lý nghiêm trọng hơn, cần theo dõi và can thiệp y tế.
1. Nguyên nhân gây nôn trớ ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ
Nôn trớ là hiện tượng phổ biến ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, thường xảy ra sau khi ăn hoặc bú sữa. Nguyên nhân gây nôn trớ có thể bao gồm:
✅Nguyên nhân sinh lý:
🍁Hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện: Cơ thắt thực quản dưới ở trẻ nhỏ còn yếu, chưa đủ khả năng giữ thức ăn trong dạ dày.
🍁Bú quá no hoặc nuốt nhiều khí: Khi trẻ bú quá nhiều hoặc bú nhanh, không khí nuốt vào có thể gây đầy bụng và nôn trớ.
🍁Tư thế bú không đúng: Nếu trẻ bú nằm quá ngang hoặc không được vỗ ợ hơi sau khi bú, sữa có thể trào ngược lên thực quản.
✅Nguyên nhân bệnh lý:
⚡ Dị ứng hoặc không dung nạp thực phẩm: Một số trẻ có thể bị dị ứng với sữa công thức hoặc không dung nạp lactose, gây nôn trớ.
⚡ Nhiễm trùng đường tiêu hóa: Virus hoặc vi khuẩn có thể gây viêm dạ dày, ruột, dẫn đến nôn mửa.
⚡ Trào ngược dạ dày-thực quản (GERD): Một số trẻ bị trào ngược bệnh lý do cơ thắt thực quản yếu, gây nôn trớ kéo dài.
⚡ Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc có thể gây kích ứng dạ dày, làm trẻ bị nôn.
⚡ Nguyên nhân bệnh lý nghiêm trọng: Trong một số trường hợp hiếm, nôn trớ có thể liên quan đến tắc ruột, hẹp môn vị, hoặc bệnh lý thần kinh.
2. Cách khắc phục nôn trớ ở trẻ
Tùy thuộc vào nguyên nhân, có thể áp dụng các biện pháp sau để giảm tình trạng nôn trớ:
💦 Trường hợp nôn trớ sinh lý:
☀Cho trẻ bú đúng cách: Đảm bảo tư thế bú phù hợp, giữ đầu trẻ cao hơn dạ dày khi bú.
☀Chia nhỏ bữa ăn: Nếu trẻ hay bị nôn trớ, hãy cho bú hoặc ăn từng lượng nhỏ, tránh bú quá no.
☀Vỗ ợ hơi sau khi bú: Giúp loại bỏ khí thừa trong dạ dày, giảm nguy cơ trào ngược.
☀Không cho trẻ nằm ngay sau khi bú: Nên giữ trẻ ở tư thế thẳng đứng trong khoảng 20-30 phút sau khi bú.
☀Sử dụng gối chống trào ngược: Giữ đầu bé cao hơn thân mình khi ngủ để hạn chế nôn trớ.
💦 Trường hợp nôn trớ bệnh lý:
☀Đổi loại sữa nếu cần thiết: Nếu trẻ dị ứng hoặc không dung nạp lactose, có thể tham khảo ý kiến bác sĩ để đổi sang sữa phù hợp.
☀Giữ môi trường sạch sẽ: Đảm bảo vệ sinh tay và bình sữa để tránh nhiễm trùng đường tiêu hóa.
☀Theo dõi dấu hiệu bất thường: Nếu trẻ nôn nhiều, có máu trong chất nôn, kèm sốt cao, mất nước hoặc quấy khóc liên tục, cần đưa trẻ đi khám ngay.
3. Khi nào cần đưa trẻ đi khám bác sĩ?
Nếu bé có các dấu hiệu sau, cha mẹ cần đưa bé đi khám ngay:
🍀 Nôn mạnh liên tục, đặc biệt là nôn thành vòi.
🍀 Nôn ra máu hoặc dịch xanh, vàng.
🍀 Trẻ quấy khóc, bỏ bú, chậm tăng cân hoặc giảm cân.
🍀 Có dấu hiệu mất nước (khô môi, ít tiểu, mệt mỏi).
🍀 Co giật, sốt cao, ngủ li bì.
👉 👉 Nôn trớ ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ phần lớn là do sinh lý, không nguy hiểm và có thể cải thiện bằng cách điều chỉnh tư thế bú, vỗ ợ hơi và thay đổi cách chăm sóc. Tuy nhiên, nếu trẻ nôn trớ kéo dài hoặc có dấu hiệu bất thường, cha mẹ cần đưa bé đi khám để tìm ra nguyên nhân và có hướng điều trị kịp thời.
